ML329294601

Observation details

FIRST RECORD FOR TURKEY. Self found! Milleyha sahil yolunda (türbe ve asi nehri ağzı arasında kalan sahil tarafı) gece rutin attığım tur sırasında denk geldi. Senelerdir hayalini kurduğum bir tür. Son 3 aydır ise Hatay’da kaldığımdan neredeyse iki gecede bir çıkıp aradığım bir türdü. Sadece Milleyha değil, birçok farklı yerde de gece arazileri yapıp aradım. İlk karşılaşma anı biraz sıkıntılı oldu. Alana girdiğimde önümde bir araç görüp onu geçmek istedim. (Yolda bir şey çıkarsa kaçırmasın diye) Onu hızlanıp geçtikten yaklaşık bir dakika sonra normaldeki hızımdan daha süratli bir şekilde kuş ile karşılaştım. Çobanaldatan olduğunu fark edince aniden frene basıp yaklaşık 10 metre uzağında durdum. Kuş bu durumdan biraz panikledi. Dürbünü kaldırıp baktığımda kuş önü dönük bir şekilde oturuyordu ancak kafasını kaldırıp indiriyor, heyecanlı olduğunu gösteriyordu.  İlk dikkatimi çeken kuşun aşırı açık renkli oluşu ve koyu tonlarda olmayışı idi. Neredeyse toprak yolun renginden daha açıktı. Bu durum beni aşırı heyecanlandırdı. O sırada kuş havalanıp araç ile deniz arasına doğru uçtu.  Yolcu tarafının camını indirip, panik halde fenerimi aradım. Feneri bulduğumda ışığı tutup nerede olduğuna baktım. Hatalı bir durum idi. Çünkü kuş neredeyse dibime konmuş. Tedirgin bir şekilde durmaya devam etti. İlk gördüğüm tamamen açık tonlarda, kuyruk ve primerlerin neredeyse eşit olduğu, üzerinde belirgin kontrastların ve geçişlerin olmadığı, beyaz fener ışığında yeşilimtırak bir şekilde parlayan açık renkli bir kuş oldu. (Kum renkli kuş, beyaz ışıkta o şekilde parıldıyor.) Omuz ile vücudun tamamı aynı renkte olan, kol örtücülerinde kanat barının ve kontrastlı bir geçişin olmayışı ile Çöl Çobanaldatanı’na baktığımdan emin oldum. Kuş panik halde olduğu için ve fotoğrafını çekeyim diye feneri kapadım. Makinemi doğru ayarlara getirirken arkamda demin solladığım aracın yaklaştığını görünce ben de hızlı olmaya çalıştım. Tekrar feneri açtığımda kuş havalandı ve yakından çekebilme şansımı o an yitirdim. Denize doğru uçunca yıldırım hızıyla arabadan dışarı fırladım. Denize doğru giden kuş geri döndü. Bu sefer üzerime doğru uçtu ve ışığımın hemen üzerinden, yavaşlayan ve düzensiz bir savrulma hareketi yapıp yönünü belirleyen bir şekilde tepemden geçip arkadaki tarlalara doğru gözden kayboldu. Bu sırada yakın mesafeden oldukça iyi bir şekilde görmüş ve artık çığlık naraları atacak duruma gelmiştim. Burada en belirgin şekilde gördüğüm detay, neredeyse beyaza yakın parıldayan bir gövdeye ve kanat altına karşılık kontrast yaratan koyulukta olan kanat uçları oldu. Kanatlarda ya da kuyrukta herhangi bir beyaz nokta yoktu. Boy olarak iri bir Çobanaldatan’dan daha narin ve küçük görünümlüydü ancak bu belki gece ışık koşullarında açık renkli bir kuşa baktığım içindir. O sırada tarlaların arasında çimlerin yeşerdiği bir toprak yola konmuş. Orada kuş tekrar havalanmadan fotoğraf makinesini 10000 isoya getirip, uzaktan da olsa kayıt fotoğraflarını alayım dedim. İyiki almışım. Kuş gene kafa kaldırma hareketi yapıyor, fenerimden duyduğu rahatsızlığı hissediyordum. Ardı ardına basıp 20-25 kare almışım toplamda. Birkaç adım daha yaklaşıp birkaç kare daha çektim. Amacım daha da yanaşmaktı ancak kalbimi yaralayan bir havalanış daha yaptı ve türbe tarafında doğru yöneldi. Bu sırada geri arabaya koştum. O sırada arkadaşım da gelmişti. Kanal yoluna girdik. TEKRAR GÖRDÜK. Ancak artık kuş ışıktan rahatsız olup korkacak durumdaydı. Daha yaklaşırken 50 metre civarında tekrar havalandı. Hızlanıp aniden durdurup araçtan aşağı fırladım. Kuş tepemizde biraz dolanıp önce sağa gidip sonra sola türbeye doğru yani bataklığın olduğu yere doğru gitti. Ancak yol kenarına yakın bir şekilde alçaldı. Sazların arkasında kayboldu. O tarafa konduğunu ümit etsem de o sırada iki araba geçti. Onların geçmesini bekledim. Daha sonra ağır ağır fenerle tarayarak gittim ancak yoktu. Daha sonra birkaç saat boyunca olabileceği her yeri aradım, ancak bir daha bulamadım. İçimde biraz buruk bir tat oluştu. Senelerdir beklediğim bir türü nihayet bulup yarım saat içinde köşe kapmaca halinde kaybetmek duygusal olarak beni biraz yıprattı. Nihayetinde yeni bir tür olduğu için ve hedefime ulaştığım için mutluyum.  KUŞUN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİNİ ÖZETLERSEK: - Genel görünümü açık renkli ve koyu tonlar içermiyor -  Kuyruk ve primerlerin neredeyse eşit olduğunu yakın mesafeden net görebildim(fotoğraflarda da seçilebiliyor), üst desenlerde belirgin kontrastlar ve geçişler yok, kol örtücülerinde kanat barı yok. -  Uçuşta kuşun kanat ve kuyruğunda beyaz lekeler olmadığını gördüm. -  Yine uçuşta, gövdeye ve kanat altına karşılık kontrast yaratan koyulukta olan kanat uçları varlığını seçebildim. Bu özellikler itibariyle kuşun Çöl Çobanaldatanı olduğuna emin oldum. Bu kuşun neden buradan geçtiğine kafa patlatacak olursak, aslında Türkiye’de beklenmeyen bir tür değildi. Hatta birçok insanın aklına bu türü ben sokmuşumdur. 2018’de Gürcistan’da Batum’dan kaydı geldiğinden beri ise bu kuş benim önceliklerim arasında girdi. Daha önce İsrail, Batı Sahra ve Fas’ta görmüş ve deneyimlemiş olduğum bir tür. Ülkeme kazandırdığım için de mutluyum. Doğudan esen ve güçlü bir kum fırtınası şeklinde ortalığı kasıp kavuran rüzgarlar ile buraya sürüklenmiş olabilir. Neticede aynı gün gördüğümüz iki İbibik Toygarı ve iki Arabistan Toygarı da bu rüzgarlarla buradaydı. İkinci bir ihtimal, Arap levhası üzerinde bu kuşların Hatay’ı ve ülkemizin doğusunu göç rotası olarak kullanıyor oluşu. Batum’daki kayıt bu tezi destekler nitelikte. Belki pek bilinmeyen Hazar üstü popülasyonları, az sayıda olduklarından dikkat çekmeden aramızdan geçip gidiyordur. Kesinlikle kolay bir tür değil.  Uzun çaba ve tek nokta hedefi koyup gitmemden ötürü bulduğuma inanıyorum. Ancak tekrar görmeyi de iple çekiyorum. Gelecekte kayıt gelip gelmemesi, bizim kuşçuların onu aramasına bağlı. Okuyan herkese teşekkür ederim. Ek bilgiler: Hava tamamen karardığında gördüm. Hava sabah doğudan esmiş. Akşam ise batıya dönmüştü. Gün içinde sağanak geçişleri oldu. Hava sıcaklığı 16-17 derece civarındaydı. Toplam yarım saat gözleme şansım oldu. Bu süre içinde ilk karşılaşma hariç 3 kez konduğu yeri bulabildim. İlk gördüğümde 10 metre civarında, ikinci gördüğümde ise (arabanın sağ tarafındayken) 5-6 metre mesafedeydi. Uçtuğunda gene 4-5 metre üstümden geçti. Sonraki bulduklarım da fotoğraf mesafesi tahmini 20-25 metre idi. Son gördüğümde de biraz daha uzaktan havalandı. Nübye Çobanaldatanı ve Çobanaldatan’ı, “unwini alttürü dahil olmak üzere” yukarıda bahsettiğim özelliklerden ötürü eleniyor. Bizde görüleni nominate “aegyptius” Büyük ölçüde göçmen. Orta Asya’nın güneyindeki çöllerde yaşıyor. Mısır’da hem kışlayan hem üreyen bir popülasyonu olsa da ve Orta Asya’dakilerin çoğu Arap Yarımadasını geçip Sahra altındaki yarı kurak çölleri kışlamak için kullanıyorlar. Arabistan’da da az sayıda kışladığı biliniyor. İlkbahar göçlerine Şubat sonunda başlıyorlar. İsrail’de Şubat sonu kaydım var. (Silas Olofson ile) İsrail için 2013’te nadir kabul edilmişti, daha sonra o bölgede o dönemde sık görülmeye başlandı ve o dönemde göçün başladığı anlaşılmış oldu. Ancak gene de en yoğun göçünü Mart ortası ile Mayıs ortasında yapmaktadır. Haritaları incelediğiniz takdirde, büyük ölçüde geniş bir alandan göç eden bu türün, enteresan yerlere ulaşabildiğini görebilirsiniz. Nitekim, rastlantısal statüsünde kabul edilen kuşlar İngiltere, İsveç, Almanya, İtalya, Sicilya, Malta ve Kıbrıs’ta kaydedilmiş. Bizi daha ilgilendiren kayıt ise 27 Ağustos 2017’de Batum Çoruh Deltası’nda kaydedilen birey. Gürcistan’da ilk kez kaydedilmiş, sınırımıza 20 km mesafede görülmüş ve bizim sınırlarımız içinden geçtiği neredeyse ispatlanmış olmuştu.